Vakgroep Menselijke fysiologie (MFYS)

Vermoeidheid tijdens langdurige inspanning werd vroeger enkel toegeschreven aan perifere factoren zoals de accumulatie van afvalproducten (bvb lactaat) en het tekort aan energievoorraad in de spieren (glycogeen). De laatste decennia is echter het besef en bewijs gegroeid het centrale zenuwstelsel (bvb neurotransmitter systemen) een heel belangrijke rol vertolkt in dit proces. Een complexe interactie tussen zowel centrale als perifere factoren zal leiden tot vermoeidheid tijdens inspanning; een interactie die verschillend kan zijn afhankelijk van de aard en duur van de inspanning en de klimatologische omstandigheden in dewelke de inspanning geleverd wordt. De belangrijkste betrokken en onderzochte neurotransmitters (die vooral effecten uitoefenen in de hersenen) zijn dopamine, noradrenaline en serotonine.

De onderzoekslijn rond centrale vermoeidheid loopt reeds meer 15 jaar in ons labo. We onderzochten de effecten van de manipulatie van verschillende neurotransmitter systemen (door inname medicatie die de heropname van dopamine, noradrenaline of serotonine blokkeert) in een normale omgevingstemperatuur (18°C). Het was echter pas toen we de omgevingstemperatuur verhoogden (30°C) dat we tot de bevinding kwamen dat de prestatie beïnvloed kan worden door onze manipulaties. Zowel een dopamine-noradrenaline heropname inhibitor als een dopamine heropname remmer zorgden voor een uitstel van de vermoeidheid. Dit ging gepaard met een sterke verhoging van de kerntemperatuur, echter, de proefpersonen voelden dit niet. Een noradrenaline heropname remmer zorgde voor een sneller optreden van vermoeidheid. Deze studies brachten naar voren dat vooral dopamine en noradrenaline hun respectievelijke rol spelen in het ontstaan van vermoeidheid.

In een volgende fase onderzochten we de effecten van dezelfde manipulaties met een elektrofysiologische testmethode, nl transcraniële magnetische stimulatie. Dit laat ons toe om nog accurater de locatie van het ontstaan van vermoeidheid te bepalen. De eerste resultaten tonen duidelijk aan dat de manipulaties veranderingen veroorzaken in de hersenen. Deze onderzoekslijn verloopt in nauwe samenwerking met het labo van prof Duchateau van de Université Libre de Bruxelles.

Recent startten we met een nieuwe onderzoekslijn in dewelke we willen nagaan hoe groot de impact van mentale vermoeidheid is op een fysieke prestatie. De interesse voor het aspect ‘mentale vermoeidheid’ is voorbije jaren sterk toegenomen en de eerste resultaten tonen ook dat mensen die mentaal vermoeid zijn ook slechter zullen presteren tijdens fysieke proeven. We willen met deze onderzoekslijn verder achterhalen wat de link tussen beiden is.